Η Φόκα βρίσκεται στις όχθες της μεγαλύτερης λίμνης Παραβάνι στη νότια πλευρά της Γεωργίας στην άνω Τζαβαχέτι. Η Φόκα είναι ο τόπος που η Αγ. Νίνα πρωτοπάτησε το πόδι της, μπαίνοντας στη Γεωργία. Στη Φόκα το 1989 ιδρύθηκε ένα ανδρικό μοναστήρι, ενώ το 1992 ιδρύθηκε η γυναικεία μονή της Αγ. Νίνας. Το 2000 με την πρωτοβουλία της ηγουμένης Ελισάβετ και την ευλογία του Πατριάρχη Ηλία Β΄, άνοιξε στη μονή το εργαστήριο «Φόκανι» για την αναβίωση της μακραίωνης παράδοσης επεξεργασίας του σμάλτου. Δημιουργήθηκε επίσης το κέντρο χρυσοχοΐας και εικονογραφιών. Ο σκοπός του κέντρου ήταν να εδραιώσει τον παλιό τρόπο διαβίωσης των μοναστηριών και να αναβιώσει τις παραδόσεις που αφορούν τις διάφορες τεχνικές που χρησιμοποιούσαν αιώνες πριν οι τεχνίτες χρυσοχοΐας, σμάλτου, αναγλύφων και κεραμικής.
Ο αρχικός στόχος του μοναστηριού, ήταν να εικονογραφήσουν εικόνες διακοσμημένες από σμάλτο καθώς και εκκλησιαστικά σκεύη με την παραδοσιακή τεχνική επεξεργασίας σμάλτου, που χρονολογείται από τον 6ο αιώνα, διακόπτεται τον 15ο και επανέρχεται τον 20ο αιώνα.
«Η Σταύρωση του Χριστού με Αγγέλους», μια εικόνα κατασκευασμένη με την τεχνική του σμάλτου χρονολογείται από τον 8ο αιώνα μ.Χ. Είναι γνωστό ότι η τεχνική αυτή υπήρχε και τον 6ο αιώνα, αλλά δυστυχώς δεν σώζονται έργα αυτής της εποχης. Η τελευταία εικόνα με την τεχνική αυτή, « Ο Αγ. Γεώργιος πάνω στο άλογο», δημιουργήθηκε τον 15ο αιώνα.
Στο Εθνικό Μουσείο της Γεωργίας παρουσιάζονται αντικείμενα διακοσμημένα με σμάλτο και είναι ως επί τον πλείστον εκκλησιαστικού χαρακτήρα ενώ ελάχιστα είναι τα εκθέματα κοσμημάτων.
Τον 20ο αιώνα πολλοί Γεωργιανοί ζωγράφοι ταξίδευσαν στην Ευρώπη. Κάποιοι απ’ αυτούς έμαθαν την τέχνη του σμάλτου και έτσι αναβίωσαν μια ξεχασμένη παράδοση αιώνων. Τον 21ο αιώνα η παράδοση αυτή πήρε και μία άλλη κατεύθυνση. Στο κέντρο «Φόκανι» προσκάλεσαν ως διευθυντή τον ζωγράφο Δαβίδ Κακαμπάτζε, ο οποίος διατηρούσε εργαστήριο χρυσοχοΐας και σμάλτου στο σπίτι του, στην Τιφλίδα. Ο Δαβιδ Κακαμπάτζε είναι εγγονός και συνονόματος του μεγάλου Γεωργιανού ζωγράφου και ιδρυτή της νέας γεωργιανής ζωγραφικής. Στο εργαστήριο του Δαβίδ Κακαμπάτζε άρχισε να μαθητεύει η αδελφή Νίνο, απεσταλμένη από τη μονή της Φόκα. Μετά από δύο μήνες η μονή απέκτησε τον απαραίτητο εξοπλισμό για το εργαστήριό της και δεν άργησαν να εμφανιστούν τα πρώτα δημιουργήματα. Αυτή τη στιγμή η Μονή σε διάφορα σημεία της πόλης διατηρεί καταστήματα-εκθετήρια για τα προϊόντα της. Στο εργαστήριο κατασκευάζονται σύμφωνα με τη βυζαντινή και γεωργιανή παράδοση διάφορα εκκλησιαστικά αντικείμενα, όπως εικόνες, σταυροί, καντήλια κλπ. Οι τεχνίτες χρησιμοποιούν χρυσό, άργυρο, σμάλτο, πολύτιμους και ημιπολύτιμους λίθους.
Οι δημιουργίες του «Φόκανι» βρίσκονται σε πολλές εκκλησίες και μόνες στη Γεωργία και το εξωτερικό, όπως στο Άγιον Όρος, στο Βατικανό, στο μουσείο της μονής του Αγίου Νικολάου στο Μπάρι της Ιταλίας.
Στην αρχή στο «Φόκανι» κατασκεύαζαν μόνο εκκλησιαστικά αντικείμενα αλλά σήμερα το εργαστήριο δουλεύει σε δύο κατευθύνσεις: για εκκλησιαστικά και κοσμικά αντικείμενα. Δημιουργούν μοναδικά χειροποίητα κομμάτια αλλά και κομμάτια παραγωγής διακοσμημένα στο χέρι. Από το 2005 λειτουργεί και εργαστήριο κεραμικής και πορσελάνης, και τα αντικείμενα ζωγραφίζονται στο χέρι.
Από το 2007 με την ευλογία του Πατριάρχη, στο εργαστήριο άρχισαν να εκπαιδεύονται στην τεχνική μωσαϊκού με βενετσιάνικο γυαλί και μάρμαρο, για τις τοιχογραφίες, τις εικόνες και μινιατούρες. Τα δείγματα αυτής της τέχνης υπάρχουν στην Κωνσταντινούπολη στην Αγ. Σοφία και στην Γεωργία στο Γκελάτι και στη μονή Μαρτκόπι. Το εργαστήριο για αυτές τις εργασίες προμηθεύεται τα καλύτερα υλικά, όπως ιταλικό μάρμαρο και σμάλτο.
Από το 2010, αρχίζει και η παραγωγή κοσμημάτων με την εφαρμογή της αρχαίας παραδοσιακής τέχνης και με τη συνδρομή της σύγχρονης τεχνολογίας. Τα κοσμήματα αυτά βραβεύτηκαν από το ίδρυμα Carl Faberge με το τιμητικό παράσημο του Μιχαήλ Πέρκιν για την συνεισφορά στην ανάπτυξη της τέχνης των κοσμημάτων.
Στο εθνικό Μουσείο και στις εκκλησίες της Γεωργίας φυλάσσονται τα ανεκτίμητης αξίας μοναδικά δείγματα εικονογραφιών, σμάλτου, κεραμικής, χρυσοχοΐας, τα οποία δημιουργήθηκαν στο πέρασμα των αιώνων. Το «Φόκανι» ιδρύθηκε για να αναβιώσει την μακραίωνη παράδοση της χώρας και από μόνο του μέσα στα 10 χρόνια της ύπαρξής του έγινε πολύτιμος θησαυρός για το πολιτισμό της.
Πριν λίγο τα εργαστήρια «Φόκανι» συμμετείχαν, με τις δημιουργίες τους, στη διεθνή έκθεση ρολογιών και κοσμημάτων Baselworld, που έλαβε χώρα στη Βασιλεία της Ελβετίας. Μετά το στάδιο αξιολόγησης από την επιτροπή κοσμημάτων παραχώρησαν στις δημιουργίες του «Φόκανι» το κεντρικό περίπτερο του εκθεσιακού χώρου. Οι ιδιαιτερότητες των θεμάτων και οι τεχνοτροπίες των ασυνήθιστων αυτών δημιουργημάτων προκάλεσαν μεγάλο ενδιαφέρον των παγκοσμίως γνωστών εταιριών κοσμημάτων καθώς και των επισκεπτών της έκθεσης.
Σήμερα, στο «Φόκανι» ετοιμάζονται για το Πάσχα, δημιουργώντας διάφορα δώρα και αντικείμενα βασισμένα στο πασχαλινό θεματολόγιο.
Το μεγαλύτερο εγχείρημα πού έχουν ξεκινήσει στο «Φόκανι» και θα είναι ένα από τα κορυφαία στην εκκλησιαστική τέχνη, εμπλουτίζοντας ακόμα περισσότερο τον εθνικό μας θησαυρό, είναι μία εικόνα. Πρόκειται για την εικόνα «Η Δόξα της Γεωργίας», η οποία θα είναι μοναδική σε όλο τον κόσμο.
